Determinanty zachowań finansowych konsumentów. Ujęcie pokoleniowe

Zachowania finansowe konsumentów obejmują zarówno codzienne wybory konsumpcyjne, jak i długoterminowe decyzje dotyczące oszczędzania, inwestowania czy zadłużania się. Zasadniczym problemem badawczym monografii jest ustalenie, czy zachowania te cechują się cyklicznością i pokoleniową zmiennością. Biorąc pod uwagę złożony charakter zagadnienia, zachowania finansowe konsumentów należy rozpatrywać z trzech perspektyw. Po pierwsze, całościowo – z wykorzystaniem teoretycznych modeli i schematów kształtujących ramy zachowań konsumentów. Po drugie, kontekstualnie – z uwzględnieniem konkretnych wydarzeń historycznych i gospodarczych, różnych czynników zewnętrznych i przynależności pokoleniowej. Po trzecie, perspektywicznie – ponieważ zachowania finansowe konsumentów często wynikają z impulsów, emocji i stresu, a także podlegają wpływom mody oraz trendów społecznych i rynkowych. Głównym celem monografii jest identyfikacja i charakterystyka czynników wpływających na zachowania finansowe konsumentów, z uwzględnieniem różnic pokoleniowych.  

Książka jest skierowana do szerokiego grona odbiorców zainteresowanych problematyką zachowań konsumentów – w szczególności do przedstawicieli środowiska naukowego, praktyków gospodarczych i studentów kierunków ekonomia, finanse, zarządzanie i pokrewnych.

Wstęp 
Rozdział 1. Zachowania finansowe konsumentów – przegląd literatury
1.1. Potrzeby finansowe konsumentów 
1.2. Istota zachowań finansowych konsumentów 
1.3. Definiowanie zachowań finansowych konsumentów  
Rozdział 2. Zachowania finansowe konsumentów na gruncie różnych dyscyplin naukowych  
2.1. Interdyscyplinarność zachowań finansowych 
2.1.1. Ujęcie ekonomiczne  
2.1.2. Aspekty psychologiczne  
2.1.3. Perspektywa socjologiczna  
2.1.4. Pogranicze ekonomii, psychologii i socjologii  
2.1.5. Koncepcje filozoficzne  
2.2. Modele zachowań konsumentów i ich odniesienia do zachowań finansowych 
2.2.1. Klasyfikacja modeli  
2.2.2. Charakterystyka wybranych modeli 
Rozdział 3. Determinanty zachowań finansowych konsumentów 
3.1. Klasyfikacja determinant  
3.2. Charakterystyka determinant  
3.2.1. Czynniki ekonomiczne  
3.2.2. Czynniki pozaekonomiczne  
3.3. Przegląd obszarów badawczych w zakresie determinant zachowań finansowych konsumentów  
3.3.1. Badania na gruncie ekonomii  
3.3.2. Badania nad aspektami pozaekonomicznymi  
Rozdział 4. Kategoria pokolenia i jej znaczenie dla zachowań finansowych konsumentów 
4.1. Pokolenie jako kategoria socjofilozoficzna  
4.2. Teoretyczne spojrzenie na podział pokoleniowy  
4.2.1. Koncepcje cykli pokoleniowych  
4.2.2. Model nakładających się pokoleń  
4.2.3. Pogląd na więzi międzypokoleniowe – solidarność pokoleniowa  
4.3. Charakterystyka pokoleń 
4.3.1. Najwspanialsze pokolenie  
4.3.2. Ciche pokolenie 
4.3.3. Baby Boomers  
4.3.4. Pokolenie X  
4.3.5. Pokolenie Y 
4.3.6. Pokolenie Z  
4.3.7. Pokolenie Alfa  
4.3.8. Pokolenie nienazwane  
4.4. Znaczenie podziałów pokoleniowych dla zachowań finansowych
Rozdział 5. Metodyka badań  
5.1. Ogólne ramy badawcze – propozycja autorskiego modelu zachowań finansowych konsumentów (CFB, consumer financial behaviour)  
5.2. Procedura i cele badawcze  
5.2.1. Badanie o charakterze ilościowym: etap I  
5.2.2. Badanie o charakterze jakościowym: etap II 
5.3. Charakterystyka badanej grupy 
Rozdział 6. Empiryczna analiza determinant zachowań finansowych konsumentów 
6.1. Identyfikacja determinant zachowań finansowych na podstawie badania CAWI (etap I)  
6.2. Zachowania finansowe wybranych pokoleń – indywidualne wywiady pogłębione (etap II)  
6.3. Zachowania finansowe wybranych pokoleń – zogniskowane wywiady grupowe (kontynuacja etapu II) 
6.4. Ewolucja zachowań finansowych konsumentów 
Rozdział 7. Egzemplifikacja modelu CFB i dalsze kierunki badań  
7.1. Empiryczna analiza modelu CFB 
7.1.1. Tło czynnikowe modelu CFB  
7.1.2. Analiza wpływu składowych modelu CFB na wyjaśnianie zachowań finansowych w badanych pokoleniach 
7.2. Perspektywa badawcza dotycząca zachowań finansowych konsumentów  
Zakończenie  
Aneks  
Bibliografia  
Spis tabel 
Spis rysunków  
Determinants of consumer financial behaviour: Generational approach (summary) 
 

„Praca w kompleksowy sposób prezentuje rozległą teorię z zakresu zachowań konsumentów, […] ukazuje różne klasyfikacje, porządkuje istniejącą wiedzę z zakresu zachowań finansowych. Przedstawiony model badawczy i zaprezentowane na jego podstawie wyniki badań z pewnością mogą stanowić inspirację do pogłębionych badań wykorzystujących koncepcję pokoleń do identyfikacji zdywersyfikowanych zachowań finansowych (i nie tylko finansowych)”. 

Z recenzji prof. dr. hab. Sławomira Smyczka

„Tematyka zachowań finansowych była, jest i będzie aktualna. Autorka podjęła się analizy bardzo trudnego tematu, […] trzeba tutaj dużej biegłości w temacie i dogłębnej analizy by nie popełnić błędów merytorycznych. […] Liczę, że będzie to mocna pozycja w badanym zakresie, często cytowana”.  

Z recenzji dr hab. Beaty Świeckiej, prof. US