Ubezpieczeniowe metody finansowania realizacji ryzyka środowiskowego przedsiębiorstw w Polsce

Zaostrzone regulacje prawne (zasada „zanieczyszczający płaci”) i rosnące standardy odpowiedzialności biznesu powodują, że problematyka zapobiegania szkodom w środowisku i ich finansowania przez przedsiębiorstwa jest wciąż niewystarczająco rozpoznana. Monografia stanowi teoretyczno-empiryczne studium w nowatorski sposób rozwijające dyskusję nad trudnym i złożonym zagadnieniem ryzyka środowiskowego oraz metod jego kontroli w przedsiębiorstwach. O oryginalności opracowania przesądza konstruktywistyczne podejście do pojęcia ryzyka służące wypracowaniu nowych praktyk w zakresie środowiska jako dobra wspólnego, jak również badanie empiryczne dotyczące postrzegania ryzyka i wykorzystania ubezpieczeń środowiskowych przez duże przedsiębiorstwa prowadzące działalność w Polsce.

W szerszym zakresie tematem monografii jest coraz istotniejsza problematyka ochrony środowiska i odpowiedzialności za jego zanieczyszczenie, a zwłaszcza ubezpieczeniowych metod finansowania realizacji ryzyka środowiskowego wykorzystywanych przez przedsiębiorstwa obok stosowania fizycznych środków jego kontroli. Autorka rozpoznaje nie tylko stan prawny czy politykę ekologiczną państwa, ale także determinanty postrzegania ryzyka środowiskowego przedsiębiorstwa, wśród których wymienia m.in. wiedzę, posiadane systemy, prezentowane wartości i doświadczenie. Ponadto bada rynek ubezpieczeń, porównując dostępne instrumenty, a także zarysowuje pożądane kierunki edukacji i polityki w tym zakresie. Wnioski mogą pomóc przedsiębiorcom sprostać wymogom odpowiedzialności finansowej za szkody w środowisku i uratować wizerunek, a także wesprzeć na różnych poziomach strategię zrównoważonego rozwoju.

Publikacja jest skierowana głównie do akademickich badaczy problematyki zarządzania ryzykiem i ubezpieczeń, dydaktyków, ekspertów i konsultantów, ubezpieczycieli, przedsiębiorców i polityków mających wpływ na gospodarkę, zwłaszcza zainteresowanych wspieraniem zrównoważonego rozwoju.

Wydanie dofinansowane ze środków Ministerstwa Edukacji i Nauki w ramach programu Doskonała nauka.

Wstęp
1. Ryzyko środowiskowe w przedsiębiorstwie
1.1. Ryzyko jako kategoria społeczna
1.1.1. Ewolucja dyskursu o ryzyku
1.1.2. Główne teorie ryzyka w naukach społecznych
1.1.3. Ryzyko jako konstrukt
1.2. Istota ryzyka środowiskowego w przedsiębiorstwie
1.2.1. Przedsiębiorstwo i jego cele
1.2.2. Otoczenie przedsiębiorstwa i jego znaczenie dla funkcjonowania firmy
1.2.3. Ryzyko w przedsiębiorstwie i proces zarządzania nim
1.2.4. Ryzyko środowiskowe przedsiębiorstwa
2. Uwarunkowania ryzyka środowiskowego przedsiębiorstw
2.1. Krajowe i europejskie ustawodawstwo w zakresie kształtowania ryzyka środowiskowego
2.1.1. Ustawa Prawo ochrony środowiska
2.1.2. Europejska dyrektywa środowiskowa jako istotny akt prawny europejskiego prawa środowiskowego
2.1.3. Ustawa o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie jako implementacja europejskich zasad odpowiedzialności za środowisko
2.2. Polityka ekologiczna państwa a obowiązki przedsiębiorstwa w zakresie ochrony środowiska
2.2.1. Kształtowanie się polskiej polityki ekologicznej – rys historyczny
2.2.2. Rola instrumentów zarządzania środowiskiem w realizacji polityki ekologicznej państwa
2.2.3. Ekonomiczne aspekty ochrony środowiska w Polsce
2.3. Rola społeczeństwa w kształtowaniu ryzyka środowiskowego przedsiębiorstwa
2.3.1. Zmiany społeczne w zakresie postrzegania środowiska jako dobra wspólnego
2.3.2. Społeczna odpowiedzialność biznesu jako odpowiedź na oczekiwania nabywców w zakresie ochrony środowiska
2.4. Decyzje kapitałodawców a ryzyko środowiskowe przedsiębiorstwa
2.4.1. Odpowiedzialność wobec kapitałodawcy spółek
2.4.2. Wymogi sektora finansowego w kształtowaniu polityki środowiskowej przedsiębiorstwa
3. Determinanty postrzegania ryzyka środowiskowego przedsiębiorstw
3.1. Indywidualne rozumienie i stosowanie prawa w zakresie szkód w środowisku jako czynnik wpływający na postrzeganie ryzyka środowiskowego przedsiębiorstwa
3.2. Rodzaj prowadzonej działalności i jej znaczenie dla definiowania ryzyka środowiskowego przedsiębiorstwa
3.2.1. Działalność w świetle dyrektywy środowiskowej i ustawy szkodowej
3.2.2. Zakłady zwiększonego ryzyka i zakłady dużego ryzyka
3.2.3. Zakłady „niesevesowskie”
3.3. Wpływ prezentowanych wartości i przyjętej strategii proekologicznej na kreację ryzyka środowiskowego w przedsiębiorstwie
3.3.1. Rola wartości w zarządzaniu organizacją
3.3.2. Ewolucja proekologicznej strategii przedsiębiorstwa i jej klasyfikacja
3.3.3. ECSR – pojęcie, korzyści i bariery jej wdrożenia w przedsiębiorstwie
3.4. Systemy zarządzania środowiskowego według normy ISO 14001 oraz regulacji ekozarządzania i audytu EMAS jako przykład narzędzi organizacyjnych wpływających na postrzeganie ryzyka środowiskowego przedsiębiorstwa
3.4.1. Istota, zasady i porównanie znormalizowanych systemów zarządzania środowiskowego
3.4.2. Powszechność znormalizowanych systemów zarządzania środowiskowego
3.4.3. Przesłanki, korzyści i koszty wdrożenia znormalizowanych systemów zarządzania środowiskowego
3.5. Doświadczenie szkodowe jako determinant postrzegania ryzyka środowiskowego przedsiębiorstwa
3.5.1. Pojęcie szkody w środowisku
3.5.2. Kryteria oceny wystąpienia szkody w środowisku i metody jej szacowania
3.5.3. Systematyka i egzekwowalność szkód w środowisku
3.6. Determinanty społeczno-kulturowe definiowania ryzyka środowiskowego przedsiębiorstwa
3.6.1. Europejski krąg kulturowy i jego wpływ na kształtowanie odpowiedzialności za środowisko
3.6.2. Kultura środowiskowa w krajach rozwijających się
4. Rozwiązania polskiego rynku ubezpieczeniowego w zakresie finansowania realizacji ryzyka środowiskowego przedsiębiorstwa
4.1. Istota i znaczenie ubezpieczeń w przedsiębiorstwie
4.2. Ograniczenia ochrony ubezpieczeniowej oferowanej w ramach standardowych umów ubezpieczenia
4.2.1. Ubezpieczenie OC w związku z prowadzeniem działalności i posiadanym mieniem
4.2.2. Obowiązkowe ubezpieczenie OC posiadaczy pojazdów mechanicznych i OC rolnika
4.2.3. Ubezpieczenie mienia i utraty zysku
4.2.4. Ubezpieczenie D&O
4.3. Ubezpieczenie środowiskowe typu stand alone jako specjalistyczne narzędzie zarządzania ryzykiem środowiskowym

Rozdziały: