Dochody a aktywa w gospodarstwach rolnych w Polsce na tle krajów Unii Europejskiej

Głównym celem monografii jest ukazanie mechanizmów kształtujących związki pomiędzy dochodami a aktywami w gospodarstwach rolnych w Polsce na tle krajów Unii Europejskiej z uwzględnieniem kontekstu rozwoju zrównoważonego. Przeprowadzone badania pozwoliły pozytywnie zweryfikować hipotezę, że wraz z rozwojem gospodarstw rolnych i rosnącym znaczeniem funkcji środowiskowych i społecznych w rolnictwie związki pomiędzy dochodami i aktywami ulegają osłabieniu. Stwierdzono, że istnieją zależności pomiędzy dochodami a aktywami w gospodarstwach rolnych. Są to zależności o umiarkowanej sile wpływu, większej w przypadku gospodarstw rolnych z nowych krajów członkowskich, a więc z regionów o słabiej rozwiniętym rolnictwie. Jednocześnie związki te są stopniowo coraz słabsze, a dynamika wartości aktywów jest większa niż dochodów. Przyczyną tych procesów jest wzrost znaczenia funkcji środowiskowych i społecznych rolnictwa. Następuje to poprzez ewolucję instrumentów wspólnej polityki rolnej UE. W konsekwencji następuje oderwanie cen ziemi od jej produktywności i tym samym samoistna akumulacja aktywów. Jednocześnie składniki aktywów gospodarstw rolnych coraz bardziej mają charakter nieprodukcyjny ze względu na konieczność zapewnienia wyższych wymagań w zakresie dobrostanu środowiska, jak i zwierząt (np. zasady cross-compliance). W konsekwencji wzrost wartości aktywów nie objawia się w dochodach rolniczych. Poruszane zagadnienia odnoszą się to teorii ekonomii rolnej, kapitału, jak i zrównoważonego rozwoju. W literaturze przedmiotu bezpośrednio odwoływano się do tych procesów w rolnictwie rzadko, zwłaszcza w kontekście zrównoważonego rozwoju.

Wstęp
Rozdział 1. Teoretyczne ramy rozważań w zakresie związków pomiędzy dochodami a aktywami
1.1. Gromadzenie majątku jako proces ekonomiczny
1.2. Kontekst makroekonomiczny
1.3. Zagadnienie kapitalizacji subsydiów w rolnictwie
1.4. Czynniki wytwórcze w procesie akumulacji majątku i kreacji dochodów
1.5. Umiejscowienie badań w nurtach myśli ekonomicznej
Rozdział 2. Modele rozwoju gospodarstw rolnych
2.1. Gospodarstwa tradycyjne
2.2. Gospodarstwa industrialne
2.3. Gospodarstwa zrównoważone
2.4. Gospodarstwa ekologiczne
2.5. Kierunki zmian modeli rozwojowych gospodarstw rolnych
Rozdział 3. Sytuacja majątkowa i dochodowa w gospodarstwach rolnych
3.1. Aktywa oraz akumulacja
3.2. Inwestycje
3.3. Dochody
3.4. Dynamika dochodów i aktywów
3.5. Uwagi podsumowujące
Rozdział 4. Zagadnienia rozwoju zrównoważonego oraz celów funkcjonowania gospodarstw rolnych w kontekście dochodów i aktywów
4.1. Hierarchia celów funkcjonowania gospodarstw rolnych – przykład gospodarstw rolnych z Wielkopolski
4.2. Akumulacja majątku a zrównoważenie ekonomiczno-środowiskowe
4.3. Wymiar środowiskowy i społeczny funkcjonowania gospodarstw rolnych ze względu na dochody i aktywa – przykład gospodarstw rolnych z Wielkopolski
4.4. Uwagi podsumowujące
Rozdział 5. Związki pomiędzy dochodami i aktywami w gospodarstwach rolnych
5.1. Stopa zwrotu z kapitału
5.2. Zależności dla gospodarstw rolnych w krajach UE
5.3. Powiązania dla gospodarstw rolnych w Polsce
5.4. Uwagi podsumowujące
Zakończenie
Bibliografia
Aneks metodyczno-empiryczny
Spis tabel
Spis rysunków
Income and assets in agricultural holdings in Poland in comparison with European Union countries (Summary)

Rozdziały: