Systemy pieniężne wolnej bankowości: koncepcje, cechy, zastosowanie

Monografia ma przede wszystkim charakter teoriopoznawczy. Niemniej wątki empiryczne również są w niej obecne. Rozpatrywanym w pracy problemem badawczym jest to, czy i na ile zasadne byłoby zastąpienie istniejących rozwiązań którymś z opisywanych w pracy modeli wolnej bankowości, jako rozwiązaniem bardziej spójnym teoretycznie i lepiej dopasowanym do współczesnych warunków instytucjonalnych. Głównym celem pracy jest pogłębiona charakterystyka współczesnych koncepcji wolnej bankowości oraz ocena zasadności ich ewentualnego zastosowania w praktyce. Cząstkowymi celami pracy są: a) zaproponowanie spójnych kryteriów klasyfikacji systemów pieniężnych; b) charakterystyka cech, elementów, funkcjonowania oraz podstaw teoretycznych współczesnych systemów pieniężnych, ze szczególnym uwzględnieniem samego pieniądza, jego cech i charakteru; c) identyfikacja zjawisk i procesów będących przyczynami zmian w narodowych systemach pieniężnych (ze szczególnym uwzględnieniem finansyzacji) oraz charakterystyka następstw tych zmian dla poszczególnych elementów systemów pieniężnych; d) ocena uwarunkowań wprowadzenia wolnej bankowości; e) porównanie poszczególnych koncepcji współczesnej wolnej bankowości. W pracy postawiono hipotezę, zgodnie z którą systemy wolnej bankowości nie stanowią alternatywy dla systemów bankowości centralnej. W ich konstrukcji tkwią bowiem, często nawet na jeszcze większą skalę, te same błędy i problemy, które powodują niestabilność systemów bankowości centralnej. Hipotezę tę poddano weryfikacji w toku prowadzonych badań. W szczególności zbadano takie zagadnienia, jak: elementy systemu pieniężnego (ze szczególnym uwzględnieniem pieniądza) i ich historyczne kształtowanie się, klasyfikacje i rodzaje systemów pieniężnych, konstrukcję i podłoże teoretyczne współczesnych systemów pieniężnych, najważniejsze procesy i zjawiska wpływające na działanie i kształt tych systemów w ostatnich kilku dekadach, konsekwencje tych zmian, a także formułowane w literaturze koncepcje systemów pieniężnych wolnej bankowości oraz (tam, gdzie było to możliwe) doświadczenia historyczne ich funkcjonowania. Pracę oparto na literaturze – w przeważającym stopniu anglojęzycznej – z takich dziedzin, jak teoria pieniądza, historia myśli ekonomicznej, polityka gospodarcza (w tym zwłaszcza polityka pieniężna), systemy finansowe, bankowość komercyjna i bankowość centralna. Wykorzystano również przepisy prawne i materiały źródłowe. Do badań zastosowano metody analizy opisowej, analizy porównawczej oraz studium przypadku.

Wstęp
1. Pojęcie, elementy i rodzaje systemów pieniężnych
1.1. Pojęcie systemu pieniężnego i czynniki go kształtujące
1.2. Elementy systemu pieniężnego
1.3. Klasyfikacja systemów pieniężnych i ich historyczne rodzaje
1.4. Przesłanki i etapy przejścia do systemów pieniądza niezależnego
2. Teoretyczne podstawy organizacji i funkcjonowania współczesnych systemów pieniężnych
2.1. Uwagi wstępne
2.2. Koncepcje knuta Wicksella i johna Maynarda keynesa jako podwaliny teorii pieniądza niezależnego
2.3. Ewolucja podejścia do pieniądza i polityki pieniężnej w głównym nurcie ekonomii po 1970 roku
2.4. Nowa synteza neoklasyczna i jej implikacje dla działania systemów pie- niężnych
2.5. Polityka pieniężna „nowego konsensusu”
3. Wybrane uwarunkowania funkcjonowania współczesnych systemów pieniężnych oraz ich konsekwencje
3.1. Globalizacja działalności finansowej i jej następstwa
3.2. Zmiany w działalności banków
3.3. Finansyzacja – przyczyny, mechanizmy oraz znaczenie dla kształtu i działania systemów pieniężnych
3.4. Zmiany cech, form i sposobów posługiwania się pieniądzem
3.5. Nieład monetarny jako główne następstwo zmieniających się uwarunkowań
3.6. Krytyka podstaw teoretycznych współczesnych systemów pieniężnych
4. Systemy pieniężne nowoczesnej wolnej bankowości z pieniądzem wymienialnym
4.1. Renesans problematyki wolnej bankowości – przyczyny i tło
4.2. Pojęcie i wyróżniki klasycznej wolnej bankowości
4.3. Historyczne doświadczenia funkcjonowania systemów wolnej bankowości
4.4. Model Selgina-White’a
4.5. Model rothbarda-Misesa
4.6. kontrowersje związane z systemami nowoczesnej wolnej bankowości z pieniądzem wymienialnym
4.7. ocena koncepcji nowoczesnej wolnej bankowości zakładających wymienialność pieniądza
5. denacjonalizacja pieniądza Fryderyka Hayeka jako przykład systemu wolnej bankowości opartego na pieniądzu fiducjarnym 214
5.1. Poglądy szkoły austriackiej w sprawie działania systemów pieniądza niezależnego
5.2. konkurencja walutowa – odmiany i następstwa
5.3. Założenia i mechanizm funkcjonowania denacjonalizacji pieniądza
5.4. Makroekonomiczne konsekwencje denacjonalizacji pieniądza
5.5. Dyskusyjne zagadnienia dotyczące denacjonalizacji pieniądza
5.6. Ocena koncepcji denacjonalizacji pieniądza
6. Nowa ekonomia pieniężna i jej implikacje dla organizacji oraz funkcjonowania systemu pieniężnego
6.1. Geneza i wyróżniki nowej ekonomii pieniężnej
6.2. Podstawowe założenia NMe
6.3. Teoria ograniczeń prawnych
6.3.1. Mechanizm i następstwa teorii ograniczeń prawnych
6.3.2. Kontrowersje wokół teorii ograniczeń prawnych
6.3.3. Powiązania teorii ograniczeń prawnych z teorią realnego weksla
6.4. System Blacka-Famy-Halla (BFH)
6.4.1. Wybrane koncepcje pieniężne Fischera Blacka, Eugene’a Famy i Roberta Halla jako podłoże systemu BFH
6.4.2. Mechanizm funkcjonowania systemu BFH
6.4.3. Uwagi krytyczne wobec systemu BFH
6.5. Ocena koncepcji NMe
Zakończenie
Bibliografia