Przemiany systemów płatniczych i ich konsekwencje dla banków centralnych

Książka wypełnia lukę w literaturze krajowej, w której do tej pory było niewiele pozycji poruszających w sposób kompleksowy problematykę funkcjonowania systemu płatniczego i roli banku centralnego w nadzorze nad tym systemem. W monografii przedstawiono zagadnienia ważne dla zrozumienia znaczenia banków centralnych dla zapewnienia sprawnego i bezpiecznego funkcjonowania systemów płatniczych, w szczególności w kontekście dokonujących się w nich przeobrażeń.

Wykaz skrótów

 

1. Teoretyczne podstawy badań oraz powstanie i przemiany systemów płatniczych

1.1. Teoretyczne podłoże analizy systemów płatniczych

1.2. Zarys ewolucji pieniądza i instrumentów płatniczych

1.2.1. Geneza pieniądza i jego funkcji jako środka płatniczego

1.2.2. Rozwój instrumentów płatniczych

1.3. Konceptualizacja pojęcia i elementy systemu płatniczego

1.3.1. Definicja i funkcje systemu płatniczego

1.3.2. System płatniczy a systemy: finansowy, pieniężny i bankowy

1.3.3. Zakres i komponenty krajowego systemu płatniczego

1.3.4. Etapy rozwoju systemów płatniczych

1.4. Instytucjonalne warunki powstania i modyfikacji systemów płatniczych

1.4.1. Banki w funkcji instytucji clearingowych

1.4.2. Rozwój infrastruktury systemów płatniczych w świetle ewolucji funkcji banków centralnych

1.4.3. Formy i zakres udziału instytucji niebankowych w procesachpłatności1.5. Uwarunkowania rozwoju współczesnych systemów płatniczych

1.5.1. Otoczenie systemu płatniczego

1.5.2. Czynniki społeczne jako przesłanki przeobrażeń w systemie płatniczym

1.5.3. Znaczenie otoczenia gospodarczego w przemianach systemu płatniczego

1.5.4. Związki między nowoczesnymi technologiami i rozwojem systemów płatniczych

1.6. Symptomy zmian jakościowych we współczesnych systemach płatniczych

1.6.1. Integracja procesów płatności z transakcjami gospodarczymi

1.6.2. Wzrost zróżnicowania dostawców usług płatniczych

1.6.3. Innowacje w usługach i procesach oraz o charakterze systemowym

1.6.4. Wzrost ryzyka operacyjnego i systemowego w systemach płatności

1.6.5. Zmiana profilu ryzyka w systemach bankowych

1.7. Uwagi końcowe

2. Teoretyczne i praktyczne aspekty organizacji współczesnych systemów płatniczych

2.1. Organizacja krajowych systemów płatniczych

2.1.1. Dylematy dotyczące konstrukcji systemu płatniczego

2.1.2. Wpływ organizacji systemu bankowego na konstrukcję systemu płatniczego

2.1.3. Model systemu płatniczego w gospodarce rynkowej

2.2. Systemy płatności wysokokwotowych

2.2.1. Cechy i struktura systemów płatności wysokokwotowych

2.2.2. Problematyka zarządzania płynnością uczestników systemów RTGS

2.2.3. Przesłanki i efekty zmian w systemach płatności wysokokwotowych

2.2.4. Systemy płatności a systemy rozrachunku papierów wartościowych

2.3. Systemy płatności detalicznych

2.3.1. Istota i zasady rozliczeń płatności detalicznych

2.3.2. Cele i obszary regulacji procesów płatności detalicznych

2.3.3. System płatności detalicznych jako sieć

2.3.4. Zmiany w funkcjonowaniu systemów płatności detalicznych

2.4. Mechanizmy rozliczeń płatności transgranicznych

2.4.1. Bankowość korespondencka

2.4.2. Systemy płatności transgranicznych

2.4.3. System rozliczeń wielowalutowych CLS

2.5. Kryteria oceny systemów płatniczych

2.6. Harmonizacja i koordynacja rozwoju systemów płatniczych

2.6.1. Ujednolicenie systemów płatniczych w świetle celów integracji europejskiej

2.6.2. Przesłanki i sposoby łączenia krajowych systemów płatniczych

2.6.3. Koordynacja rozwoju krajowych systemów płatniczych w skali globalnej

2.7. Uwagi końcowe

3. Rola banków centralnych we współczesnych systemach płatniczych

3.1. Zarys funkcji współczesnych banków centralnych

3.2. Przesłanki zaangażowania banku centralnego w funkcjonowanie systemu płatniczego

3.2.1. Znaczenie stabilności systemu płatniczego w utrzymaniu stabilności finansowej

3.2.2. System płatniczy jako element analizy makroostrożnościowej

3.2.3. Zależności między polityką pieniężną a systemem płatności między bankowych

3.2.4. Zaufanie do pieniądza oraz efektywność instrumentów płatniczych i systemów płatności w warunkach zawodności rynku

3.3. Formy ingerencji banku centralnego w funkcjonowanie systemu płatniczego

3.3.1. Rola operacyjna banku centralnego w systemie płatniczym

3.3.2. Kredytowanie przez bank centralny uczestników systemu RTGS

3.3.3. Zakres nadzoru banku centralnego nad systemem płatniczym

3.3.4. Nadzorowanie systemów płatności przez bank centralny3.4. Polityka informacyjna banków centralnych w zakresie systemów płatniczych

3.5. Działania banków centralnych na rzecz rozwoju krajowych systemów płatniczych

3.6. Uwagi końcowe

4. Wyzwania dla współczesnych banków centralnych w warunkach ewolucji systemów płatniczych

4.1. Funkcjonalne, infrastrukturalne i instytucjonalne powiązania między systemem płatniczym i systemem bankowym

4.2. Implikacje przeobrażeń systemów płatniczych dla banków centralnych jako podmiotów odpowiedzialnych za ich bezpieczeństwo i sprawność

4.2.1. Wyzwania w zakresie skuteczności nadzoru nad systemem płatniczym

4.2.2. Działania banków centralnych w kierunku ograniczania asymetrii informacji w systemie płatniczym

4.2.3. Postawa banków centralnych wobec innowacji w płatnościach detalicznych

4.2.4. Działania banków centralnych na rzecz efektywności systemów płatności

4.3. Zmiany w systemie płatniczym jako potencjalne przeszkody w pełnieniu funkcji emisyjnej banku centralnego

4.3.1. Popyt na pieniądz gotówkowy w warunkach wzrostu zastosowania pieniądza elektronicznego i bezgotówkowych instrumentów płatniczych

4.3.2. Perspektywy zmniejszenia wysokości renty emisyjnej

4.4. Ewolucja systemów płatniczych a realizacja polityki pieniężnej i funkcje rezerwy obowiązkowej

4.4.1. Problematyka pomiaru ilości pieniądza i stopnia monetyzacji gospodarki

4.4.2. Kontrowersje wokół wpływu zmian w popycie na gotówkę na politykę pieniężną

4.4.3. Rezerwa obowiązkowa jako narzędzie zarządzania płynnością w systemie płatności wysokokwotowych

4.5. Uwagi końcowe

Zakończenie

Aneks 1. Organizacje międzynarodowe zaangażowane w rozwój systemów płatniczych

Aneks 2. Ankieta

Bibliografia

Spis tabel

Spis rysunków

Abstract