Finansowanie działalności kulturalnej w Polsce

Celem niniejszej monografii jest ocena systemu finansowania działalności kulturalnej z punktu widzenia możliwości rozwoju działalności instytucji kultury. Pojęcie "instytucji kultury" oznacza tu zarówno placówki świadczące usługi w zakresie upowszechniania kultury, bez względu na formę organizacyjno-prawną tych podmiotów, jak i tzw. instytucje artystyczne. Do placówek upowszechniania kultury zalicza się biblioteki, domy czy ośrodki kultury oraz muzea. Natomiast do drugiej grupy instytucji należą między innymi teatry, filharmonie, opery. Warto w tym miejscu zasygnalizować, że w badanym okresie placówki będące przedmiotem niniejszej pracy funkcjonowały w formie zakładu budżetowego oraz usamodzielnionej instytucji kultury. Hipotezą jest stwierdzenie, że obowiązujący w latach 1992-2005 w Polsce system finansowania działalności kulturalnej nie sprzyjał rozwojowi działalności instytucji kultury oraz ograniczał w znacznym stopniu samodzielność tych instytucji. Niniejsza monografia jest próbą odpowiedzi na pytania: jakie są dodatnie i ujemne strony systemu finansowania placówek kultury – jakie są bariery w istniejącym systemie, które nie pozwalają na zapewnienie placówkom kulturalnym niezbędnych środków na finansowanie ich działalności oraz jakie rozwiązania zapewniłyby większą samodzielność w zakresie podejmowanych przez nie decyzji. W zakończeniu podjęto próbę oceny istniejącego systemu finansowania działalności kulturalnej i jego funkcjonowania w praktyce. Omawiane w monografii rozwiązania systemowe dotyczą lat 1992-2005. Wybór okresu uwarunkowany był uchwaleniem w 1991 roku ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, której zapisy miały stanowić początek reformy w zakresie finansowania działalności kulturalnej w Polsce. Monografia ma głównie charakter literaturowo-prawny. W niektórych fragmentach wykorzystano również przeprowadzone badania empiryczne. W monografii wykorzystane zostały liczne pozycje książkowe i artykuły – krajowe oraz zagraniczne anglojęzyczne i francuskojęzyczne, akty prawne, zarówno ogólne, jak i miejscowe, opracowania statystyczne i inne materiały dotyczące tematu. Zastosowano głównie metodę analizy opisowej i porównawczej. O wyborze metod badawczych przesądziły zarówno temat, jak i cel badań.

Wstęp
1. Działalność kulturalna jako element usług społecznych
1.1. Pojęcie kultury i działalności kulturalnej
1.2. Usługi kulturalne na tle usług społecznych
1.2.1. Pojęcie i klasyfikacja usług społecznych
1.2.2. Charakterystyka usług kulturalnych
1.3. Podmioty świadczące usługi kulturalne w gminie
2. Źródła finansowania działalności kulturalnej
2.1. Metody finansowania działalności kulturalnej z budżetu
2.1.1. Finansowanie bezpośrednie
2.1.2. Finansowanie pośrednie
2.2. Finansowanie kultury ze środków ludności i sektora prywatnego
3. Organizacyjno-prawny aspekt działalności placówek kultury
3.1. Podział zadań z zakresu kultury między organy państwowe i samorząd tery- torialny
3.2. Sposoby realizacji zadań z dziedziny kultury przez samorząd gminny
3.3. Formy organizacyjno-prawne prowadzenia działalności kulturalnej
3.3.1. Zakład budżetowy
3.3.2. Instytucja kultury
Zakończenie
Literatura i akty prawne
Summary