Modelowanie śmiertelności i transfer ryzyka długowieczności

Społeczeństwa w krajach uprzemysłowionych doświadczyły w ostatnim wieku dużych zmian w strukturze demograficznej. Z jednej strony nastąpił wzrost przeżywalności wśród osób z wyższych przedziałów wiekowych, z drugiej zmniejszyła się liczba urodzeń. W efekcie populacje krajów rozwiniętych stały się zauważalnie starsze. Jednocześnie poprawa wskaźników demograficznych związanych ze śmiertelnością jest większa niż prognozowano. To niedoszacowanie stanowi poważne wyzwanie dla podmiotów wypłacających świadczenia uzależnione od długości życia ubezpieczonego. Ryzyko niewłaściwego oszacowania przyszłych trendów demograficznych jest ściśle powiązane z ryzykiem długowieczności. Ryzyko, że grupa osób będzie żyć dłużej lub krócej, niż oczekiwano, może być przeniesione na inne podmioty w tradycyjny sposób, w oparciu o reasekurację. Jednak rynek reasekuracji ma zbyt małą pojemność i płynność, by w pełni sprostać rosnącym potrzebom. W tej sytuacji ważną rolę mogą odegrać rynki kapitałowe, które dysponują zarówno wystarczającą pojemnością, jak i płynnością. Do transferu ryzyka długowieczności wykorzystuje się obligacje, instrumenty pochodne (q-forward, s-forward, swapy, opcje), wykupy i zakupy planów emerytalnych oraz sprzedaż niezapadłych polis. Istotnym ograniczeniem dla rozwoju rynku instrumentów transferu ryzyka długowieczności są trudności związane z wyceną ryzyka długowieczności. Instrumentów tych nie da się bowiem zreplikować, co powoduje, że mamy do czynienia z rynkiem niezupełnym. Tym samym nie jest możliwe zastosowanie klasycznych metod wyceny. Wycena instrumentów transferu ryzyka długowieczności jest ściśle powiązana z prognozowaniem przyszłych wskaźników śmiertelności. Celem książki jest charakterystyka ryzyka długowieczności i sposobów jego transferu na rynki kapitałowe oraz zbadanie zależności pomiędzy modelowaniem śmiertelności a wyceną ryzyka długowieczności.

Wstęp

Rozdział 1. Podstawowe pojęcia i źródła informacji demograficznych
1.1. Przyszły czas trwania życia
1.2. Hipotezy agregacyjne i interpolacyjne
1.3. Tablice trwania życia
1.4. Inne współczynniki demograficzne
1.5. Źródła danych demograficznych

Rozdział 2. Trendy demograficzne
2.1. Wydłużanie się życia ludzkiego
2.2. Ograniczenia wzrostu długości życia
2.3. Różnica w długości życia kobiet i mężczyzn
2.4. Zmiany dynamiki śmiertelności
2.5. Zastępowalność pokoleń
2.6. Zmiany struktury wiekowej ludności
2.7. Przejścia demograficzne

Rozdział 3. Modelowanie śmiertelności - ujęcie historyczne
3.1. Starożytność
3.2. Czasy nowożytne - początki demografii i matematyki aktuarialnej
3.3. Czasy najnowsze

Rozdział 4. Stochastyczne modele śmiertelności
4.1. Uogólniony model wiek-okres-kohorta stochastycznej śmiertelności
4.2. Analiza dopasowania modeli
4.3. Prognozowanie przyszłej śmiertelności z wykorzystaniem modeli śmiertelności
4.4. Modelowanie i prognozowanie śmiertelności dla wybranych krajów europejskich

Rozdział 5. Instrumenty transferu ryzyka długowieczności
5.1. Transfer ryzyka długowieczności
5.2. Indywidualne i zagregowane ryzyko długowieczności
5.3. Indeksy śmiertelności i długowieczności
5.4. Wykup oraz zakup planów emerytalnych {pension buyout, pension buy-iri),
5.5. Obligacje długowieczności
5.6. Derywaty długowieczności
5.7. Sprzedaż niezapadłych polis
5.8. Wycena ryzyka długowieczności

Rozdział 6. Rynek transferu ryzyka długowieczności
6.1. Rozwój rynku w latach 2006-2017
6.2. Przyczyny rozwoju i ograniczenia

Zakończenie

Bibliografia

Spis rysunków

Spis tabel

Modelling mortality and longevity risk transfer